İnce Memed 2

“ZULME KARŞI KOYMAMAK, ZALİME ORTAK OLMAKTIR.”

Bu roman, atalarından kalma köy toprağını çektiği her türlü eziyete rağmen terketmeyen, son nefesine kadar Memedinin ümidiyle yaşama tutunan, onun varlığında güç bulan Koca Osman Emmi'nin;

Bu roman, bir karış toprak uğruna canları yok eden, çoluk çocuk demeden koca bir köyü kırıp geçiren, ağustos sıcağında sularını kesip onlara Kerbela'yı yaşatan zalim Ali Safa'nın;

Bu roman, güzelliğiyle kendine bakanın gözlerini kamaştıran, şefkatiyle eşkıya yüreğini çağlatan, yüzünde bir gülümse belirdiğinde tüm Çukurova'ya baharı getiren Harmanca köyünün kızı Seyran'ın;

Bu roman, cihan harbinde Fransızlara karşı halkı ayaklandırmasına rağmen, savaşta büyük roller alarak vatanı kurtarmasına rağmen toprak hevesine düşüp koca Akmezar köyünü yurdundan eden Arif Saim Bey'in;

Bu roman, Akmezar köyünün efendisi, köyün satılmadık bir karış toprağı kalmamasına karşın razı gelmeyen, İnce Memedi öldürmeye niyetlenip onun büyüklüğünden etkilenerek kan kardeşi olan İdris Bey'in;

Bu roman, nereli olduğunu kimsenin bilmediği, Vayvay köyünü kendi vatanı bildiği, sesiyle, sesinin gücüyle köylüye nefes veren, köylüyü zulme karşı dik durmasına yardım eden imam Ferhat Hoca'nın;

Bu roman, ağanın gözüne girme uğruna tavşanı, kekliği, turnayı avlayan, ağalara beylere götüren, onların gönlünü hoş eden, sonra da bir ağanın keklik gibi avlatarak testiyi yolunda kıran Adem'in;

Bu roman, sıcak tarhanayla etli bulguru, yağlı kaymakla kavrulmuş soğanı bohçasına katıp dağlarda tepelerde Memetlerine can veren eli öpülesi anaların, Hürü Ana'nın, Kamer Ana'nın;

Bu roman, Çukurova'nın acısını da mutlusunu da yüreğinde taşıyan, onunla gülüp onunla ağlaşan, her bir can uğruna heybesine dert katan, güçlü, sağlam, mert, gözüpek eşkıyanın, İnce Memed'in romanıdır.

İnce Memed serisinin ikinci romanında çaresizlik ve karamsarlık içerisinde debelenen bir İnce Memed vardır. Abdi Ağa'dan sonra gelen kardeşi Hamza, Değirmenoluk köyüne her türlü zulmü yaşatır. Bu döngünün bir sona varacağını düşünmeyen İnce Memed'de ne yapması gerektiğini bilemeden kendi iç dünyasında bir hesaplaşma yaşar.

İnce Memed Koca Osman'la Kamer Ana'nın evine gelir. Koca Osman mutluluktan havalara uçar. Kamer Ana onu bir güzel besler. Ali Safa Bey Vayvay köyüne sahip olmak ister. Yobazoğlu Hasan'ın 17 dönümlük tarlasını Urfa'dan hediye gelen bir arap atı karşılığında ondan alır. Atını çok sevdiği için onu alan Hasan'a da sonra sonra iyice öfkelenir. Hasan her yerde Ali Safa Bey hakkında ileri geri konuşmaya başlar. Köylü yapma etme, kulağına giderse fena olur deselerde bir türlü susmaz. Ali Safa sonunda Hasan'ın evini yakar ve at yangın sırasında kaçar.

Ali Safa, Hasan'ın ve atın ölmediğini oğrenince pek sinirlenir. Atı sağ bırakmayın der. Hasan'ı da jandarmaya aldırır. Kendi evini yaktı iftirasiyla öldüresiye döverler. Sonrada Ali Safa Beyin isteğini derler. Köyü terket yoksa bu sefer sağ çıkamazsın. Hasan el mahkum köyü terkeder. Ali Safa köyü her gece taciz edip kalanları kaçırmaya çalışır. Bir gece yine köye inen adamlar köyü ateş altına tutmuşken ve bütün köy halkı eve iyice saklanmışken Koca Osman dolma silahını alır çıkar dışarı. Bir avluyu siper edip adamlardan birini diz kapağından vurur. Ertesi gun jandarmaya şikayete gittiklerinde öğrenirlerki vurulan çavuşmuş. Koca Osman bütün köyü toplar. Gördünüz der. Sinmekle saklanmakla bu iş olmaz. Köyümüze sahip çıkalım. Bu köyü Ali Safa itine yedirmeyelim. Köylü hak verir. Sonra Koca Osmanla imam Ferhat Hoca, Hasana ve köyü önceden terkeden köylülere giderler. Köyünüze geri dönün çağrısı yaparlar. Ancak nafile hiçkimse geri dönmeyi kabul etmez.

Koca Osman köye dönerken yolda Ferhat Hocaya durumu açar. İnce Memedin evinde olduğunu söyler. Dörtnala köye dönerler. Ancak eve geldiklerinde İnce Memed Kamer Ananın elini öpüp çoktan gitmiştir. Yine geleceğim dediysede Koca Osman teselli olmamış, hastalıktan yataklara düşmüştür. Ben naptımda şahinimi kaçırdım diye dövünür durur.

İnce Memed dağları ovaları aşar köyüne varır. Hürü Ananın evine gider. Yokluğundaki yıllarda neler olduğunu öğrenir. Abdi Ağanın kardeşi Kel Hamza, köyü tümden kırıp geçirmiştir. Durmuş Ağayı atının altına alarak ilk olarak zulme başlamıştır. Köylü perişandır. Abdi Ağayı öldürüp köye kardeşi Hamzanın musallat olmasını sağlayan İnce Memed kendine mi kızsın, yoksa köylünün haline mi yansın bilemez.

Arif Saim Bey, Yağmur Ağaya tüm köyün atlarını kaçırtır. Yaşlı olanları öldürüp derenin kenarına atarlar. Yağmur Ağaya giden köylüler ne dedilersede atları geri almak için ikna edemezler.

Memed, Topal Aliyi ovada tek beklerken, yüzbaşıyla çavus yanında 180 jandarmayla birlikte gelir. Memed kimseyi öldürmek istemez. Anca çok canını sıkanın ayaklarına nişan alır. Hürü Anada çarpıştıkları yere gelir ve Memedin yanına kadar sokulur. Topal Ali seni sattı der, ne yap et onu öldür. Akşamın karanlığına kadar kurşunlarlar Memedi ama biri bile isabet etmez. Memed akşamın karanlığıyla iyice dağa çekilir. Topal Ali, Memedin yerinin hafif sağına doğru yerleşmiş candarmalara kurşun yağdırır. Yüzbaşı ve Çavuş durumu anlamaz. Topal Ali sabaha karşı candarmaların yanına geri katılır. Sonra Elbistandan getirtilen Yel Hasan ile birlikte iz sürmeye başlarlar. Memed Kesme köyündeki Süleyman Emminin evindedir. Topal Ali ne yapıp ettiysede Yel Hasana yolu şaşırtamaz. Sabaha karşı Kesme Köyüne, Süleyman Emminin evine erişirler. Suleyman Emmi tam kapıda Topal Aliyi vuracakken Memed engel olur. Topal Aliyle Yel Hasanı içeri alırlar. Kucaklaşır sohbet eder, tüm olanları anlatırlar. Memede artık burda da yer yoktur. Azığını yolluğunu alır çıkar yola, değirmenci İsmailin değirmenine yollanir.

İnce Memed aylarca dağlarda kaçar. Jandarma peşinde İnce Memed önde köy köy dolaşırlar. İdris Beyi, İnce Memedi öldürmesi için tehdit ve ikna ederler. Yoksa tüm kendi malları gidecektir. İdris bey, İnce Memedi bulur. Memed öldürmek için geldiğini anlayıp hazırlığını yapmıştır. Ancak İdris Bey, İnce Memedi öldüremez. Hatta bileklerinden kan akıtarak kardeş olmak ister.

Hamza tüm köyü kırıp geçirmiştir. Köylüde bir tane buğday bile kalmamıştır. Yan köylerden yardım etselerde köylüler ölmeye başlamıştır artık. Çocuk yaşlı birer birer ölüyorlardır. Bu sırada kalan köylüler iyice bunalır. Hamzadan artık o kadar bıkmışlardırki Abdi Ağayı arar olmuşlardır. Rüyalarında bile Abdi Ağayı iyi bir şekilde görmeye başlarlar. Sonra da Memede iyice bilenirler. Köyde önce Hürü Ananın sonra Memedin evinin altını üstüne getirir yıkarlar. Sinirleri yatışmayan köylüler bu seferde birbirlerine girer sabaha kadar kavga ederler. Hamza bile bu işin nereye gideceğini anlamaz şaşar kalır.

İnce Memedi İsmailin değirmeninde candarmalar ve Kara İbrahim yakalamıştır. Saatlerce kurşun yakarlar. Memed bir anlık boşlukta İbrahimi vurur öldürür. Değirmenci İsmail zamanında bir eşkıyanın bıraktığı tüfekle gelir. Beraber çarpışırlar. Memedi değirmenin kenarından akan suya gönderir ve ordan akıntıyla git der. Neden sonra Memed orayı terkeder suya atlar. Sabaha kadar değirmenci tek başına çarpışır. Ancak göğsünden giren bir kurşunla oracıkta ölüverir. Asım Çavus, Memedi öldü sanarak değirmene girer. Ancak değirmencinin öldüğünü görünce tebessüm eder.

İnce Memed akıntıdan sağ salim kurtulur. Vayvay köyünün altından çıkar. Köylü onu uzaktan görünce ilk tanıyamaz. Koca Osman uzaklardan koşarak gider yanına alır eve taşır. Zeynel, İnce Memedin köye geldiğini görmüş, Ali Safaya söylemek için yollanmıştır. İnce Memedi deyip dememeye bir türlü karar veremez. Ali Safa niye geldin diye sorunca sonunda İnce Memedi diyemez, Ferhat Hoca köylüyü kudurtuyor diye geçiştirir. Sonra köylüler Zeynelin köyde olmadığını farkeder, Zeynel dönerken önünü keserler, tepenin yamacına götürürler. Zeynel öldürmeyin beni der ama kafasına iki el sıkıp oracığa gömerler. Köylü akşam da Ali Safanın evini kurşuna verir. Harmanı yakar, tüm atları çalarlar. Ali Safa çıldırmıştır.

Hamza artık İnce Memed tarafından öldürüleceğini anlamıştır. Can korkusu içini kemirir. Bakar bu böyle olmaz bir hal çare düşünür. Hürü Ananın evine Topal Aliyle birlikte giderler. Hürü Anayla görüşüp ondan İnce Memedin kendilerini öldürmemesini isteyeceklerdir. Ancak Hürü Ana kapıyı açmaz. Sabahlara kadar yalvarırlarda Hürü Ana kapımdan defolun itler diye bağrınır.

İnce Memedi Bostancı Halil ve Seyran iyileştirmiştir. Seyran hem utanır hem de gözlerini İnce Memedden hiç alamaz. Büyülü bir insan gibi bakar Memede. Seyran ertesi gün sevinçten yerine sığmaz olur. Yüzü hep gülmektedir. Bu durumuna hiç mani olamaz. Yıllardır küs olduğu anasına kardeşlerine giderde onlarla bile kucaklaşır. İnce Memedin aşkı düşmüştür gönlüne. Kamer Anaya gider, hadi bostana gidelim der. Kamer ana anlarda durumu sevinir. Sonra bostana gittiklerinde İnce Memedin Seyrana hiç bakmadığını farkedince tek Seyranın aşık olduğunu anlar ve Seyranın haline üzülür.

Ali Safa adamlarıyla Vayvay köyüne gider. Köyü boşaltmaları için onlara 10 gün müddet verir. Tehditler savurur da çeker gider. Ali Safa savcıyla görüşür ve ne yapabileceğini sorar. Savcının aklına Ferhat Hocayı tutuklamak gelir. Yobazoğluyla Ferhat Hocayı köyden alırlar. İkiside bu gidişin dönüşü olmayacağını bilir ve köylüyle helalleşirler. Sonrasında ikiside ibret olsun diye köy meydanında dolaştırılır.

İnce Memed iyice umutsuzluğa kapılmıştır. Abdi Ağadan sonra köylünün iyice belini büken Hamza, İnce Memedi karamsarliğa ve çaresizliğe sürüklemiştir. Hamzayı da öldürsem yerine bir başka ağa gelecek o da köylünün üstüne daha çok çökecek diye düşünür. Yine de Süleyman Emmi haksızlıkla ugraşmak haktır der, boşuna değildir. Bu sözü hiç aklından çıkmaz. Her sabah kalkıp bostanda etrafı seyrederken o arap atı görmeye başlar. Hasanın yangında kaçıp uğrunda Ademi perişan eden o arap atı.

Bir gece bostan kurşun sesleriyle çınladı. İnce Memedle Halil candarmanın Memedi bulduğunu düşünürken kurşun atanın atı vurmaya çalıştığını gördüler. Kimseyide göremediler. Seyran hergün Memedi görme bahanesiyle birşey taşıyordu bostana. Yine bir gece gittiğinde Memedin uyuduğu çardağın civarında bir karartı gördü. Takip etti. Ademi gördü. Konuştular.

Ali Safa adamlarına her gece köyü kurşunlatmaya başlar. Ertesi gün güpegündüz üç yeni gelin kızı kaçırtıp tecavüz ettirir. Buna dayanamayan Sefçe Kahya Ali Safaya gider. İnce Memedi abarta abarta anlatır. Ama nerede olduğunu diyemez. Yüzbaşı Faruk köy köy gezer. İnce Memedi sorup nerede olduğunu bilmeyeni defalarca sıra dayağından geçirir. Vayvay köyünde bile çocukları kadınları dövdürür. Yine de kimse İnce Memedi söylemez.

Adem yine bir gece atı beklerken İnce Memedi görür. Sabaha kadar Ali Safaya deyip dememede kararsız kalır. Çünkü İnce Memed olduğundan emin değildir. Sonunda çiftliğe gider. Ali Safayı görür ve beyim diyeceğim var der. Ali Safa, Ademi ölmüş bildiği için onu görmek hoşuna gitmez. Başına iş açabilir diye düşünür. Durmuş Dursuna icabına bak der. Dursun Ademi alıp götürür. Adem, Dursuna İnce Memedin yerini göstericem sanarken tepede göğsüne yediği kurşunla canını teslim eder.

Seyran da o gece Memedi görmeye gider. Memed Seyranın aşkını farketmiştir de ne yapacağını bilemez. O gece Memedde Seyranın olduğu yere gider. Seyranı görünce dayanamaz ellerini tutar. Aşkları karşılıklıdır. Birlikte olurlar. Sonra gizemli atı görürler. Seyran atın yanına gider. Başını okşar. At sakin duruyordur. Memed şaşar kalır. Halili çağırır. Halil atı alır çardağa bağlar.

Ali Safa köyün suyunu keser. Çocuklar birer ikişer ölmeye başlamıştır. Köy susuzluktan kırılır. Ali Safa köylüye topraklardan çıkmazsanız bu köy size Kerbela olacak der. Memede köylü veryansın eder. Ona güvendik direndik bişeyde yaptığı yok diye söz ederler.

İdris Bey Memede gelir. Emrine al beni adamın olayım der. Sabaha kadar dertleşirler. Memed çaresizliğini anlatır. Abdi Ağa gitti Hamza geldi der. Köylü bin perişan oldu der. Çok kararsızdır. İki gün sonra haberleşiriz diye ayrılırlar. İdris, Arif Saim Beyin çiftligine gider. Silahını al in hesaplaşalım der. Ense kökünden girip ağzından çıkan kurşunla oracıkta can verir.

Susuz kalan köylüler artık mahvolmuştur. Suyun aktığı yerden bir kanal açarlar. Ali Safa bu isyan der ve savcıya gidip herkesi tevkif ettirir. Camiler, köy meydanları dolar taşar köylüyle. Günlerce susuzluktan inlerler. Kasabalı dayanamazda gizli gizli su verir. Sonra Koca Osmanın oğullara Arif Saim Beye gider. Köyü bırakıyoruz derler. Ertesi sabah herkes serbest kalır.

Köyde sadece Koca Osman, Kamer Ana, Seyran ve Seyfali kalmıştır. İnce Memed, Topal Aliyle bu işi bitirme kararı alır. Önce köye gelirler. İnce Memed, köyde kalanlardan helallik ister. Osman Emminin ve köylülerin kendine gücendiğini anlar. Sonra Topalla planı yapar. Ali Safanin evine giderler. Dursun gönderdi der içeri aldırır kendini Memed. Ali Safa karşısında Memedi görünce herşeyin bittiğini anlar. Daha ağzını bile açamadan üç kurşunla yatak odasında alır canını. Sıradan Değirmenoluk köyü vardır. O kendisine yadigar olan atla hemen varır köye. Hamzayı kaldığı Abdi Ağanın evinden alır. Atının önüne katar. Köyde dolaştırır dolaştırır dolaştırır. Tam köy meydanının ortasında Hamzanın üzerine sırtında kaç tarak mermi varsa boşaltır. Köylü ancak iki gün sonra Hamzayı köyün meydanından alır da uçurumdan aşağı atar. Sonra Hamzanın köylüden aldığı ne kadar buğday, bulgur, yiyecek, giyecek varsa hepsini adaletli bir şekilde kardeş payı ederler.

İnce Memedi o günden sonra bir daha gören olmaz.